بداء (عقايد-فارسى) و کتابهای دیگر

بداء (عقايد-فارسى)

الذريعه 3/54، كشف الحجب/243، لؤلؤة البحرين/58، نظم اللآلى/370.

آغاز: الحمد للّه و سلام على عباده الذين اصطفى محمّد و آله خيرة الورى و بعد چون در مسألۀ بداء نزاع عظيمى ميان علماى خاصّه و عامّه به هم رسيده.

انجام: و تفصيل كلام در اين مسأله مستدعى نقل مذاهب و ايراد اخبار بسيار است كه اين رساله گنجايش ايراد آنها ندارد و در كتاب بحار الانوار و شرح صحيفۀ كامله فى الجمله بسطى داده شده. . . و صلّى اللّه على سيّد المرسلين. . . محمّد و اهل بيته الطاهرين المعصومين المقدّسين.

مجموعۀ رسائل اعتقادى علاّمه محمّد باقر مجلسى، تحقيق سيّد مهدى رجائى.

نسخه‌هاى خطّى:

1-حدود 1125 ق، مجموعۀ ش 187(مرعشى 1/208) .

2-بى‌تا، مجموعۀ ش 3923(1) (همو 10/303) .

3-1260 ق، مجموعۀ ش 4155(7) (دانشگاه تهران 13/3125) .

4-محرّم 1126 ق، مجموعۀ ش 4453(6) (همو 13/3409) .

5-سدۀ 12 ق، مجموعۀ ش 6851(4) (همو 16/382) .

6-شعبان 1132 ق، مجموعۀ ش 19317(3) (الهيّات مشهد 2/381) .

7-1260 ق، مجموعۀ ش 20181(5) (همو 2/488) .

8-6 ذح 1114 ق، مجموعۀ ش 21705(3) (همو 2/572) .

9-1126 ق، مجموعۀ ش 20410(7) (وزيرى 5/1647) .

10-ج 2/1127 ق، كشكول ش 811 د (10) (الهيّات تهران 1/107) .

11-1208 ق، ش 3/3181(ملّى تبريز 2/731) .

170

12-بى‌تا، مجموعۀ ش 2895/ف (2) (ملّى تهران 6/592) .

بنگريد به:

الهيّات مشهد 2/515.

نسخه‌هاى خطّى 2/97 و ج 5/225، و ج 7/232،276،522، و ج 12/941.

گلپايگانى 2/236.

مجلّۀ نور علم ش 4 سال 65/115.

فهرست مشترك پاكستان 2/943.

نسخه‌هاى خطّى فارسى 2/744.

سپهسالار سابق 3/243.

آستان قدس 4/112، ج 11/143.

الفبائى آستان قدس/84.

هزار و پانصد نسخۀ خطّى/385.

نسخه‌هاى چاپى:

1. بنارس،1265 ق، سنگى، وزيرى،16 ص به همراه جبر و تفويض (كتابهاى چاپى فارسى 2/1688) .

2. مجموعۀ رسائل اعتقادى، تحقيق سيّد مهدى رجائى، مشهد: بنياد پژوهشهاى اسلامى. -اوّل،1368 ش، سربى، وزيرى، صفحات 23-34.

3. نظم اللآلى، تحقيق سيّد مهدى رجائى، قم: دار الكتاب الاسلامى. -اوّل، 1411 ق، سربى، وزيرى صفحات 30-41.

171

تاريخ كشته شدن عمر بن الخطاب (تاريخ-فارسى)

آغاز: الحمد للّه الّذي انار قلوب المؤمنين ببوار الكافرين و المنافقين. . . أمّا بعد چنين گويد. . . محمّد باقر بن محمّد تقى. . . كه چون در تاريخ كشته شدن.

انجام: و بعضى مى‌گويند كه عمر بن سعد عليه اللعنه در اين روز به جهنّم واصل شده است اگر چنين باشد اين شرافت نيز براى او كافيست. تمّت الرّسالة و الحمد للّه وحده و صلّى اللّه على محمّد و آله الطّاهرين و لعنة اللّه على اعدائهم اجمعين الى يوم الدّين.

نسخۀ خطى الهيّات تهران

ملاحظات: مطالب اين رساله همان مطالب موجود در كتاب زاد المعاد اعمال روز نهم ربيع الاوّل است كه مرحوم علاّمۀ مجلسى آغاز و انجام بدان افزوده و رساله‌اى مستقل قرار داده است.

نسخه‌هاى خطّى:

1-سدۀ 12 ق، مجموعۀ ش 78(6) (الهيّات تهران 1/712) .

2-1103 ق، مجموعۀ ش 1223(3) (گلپايگانى 2/236) .

3-1241 ق، ضميمۀ ش 10899(الفبائى آستان قدس/442) .

172

تحديد درهم (فقه-عربى)

الذريعه 11/137.

نسخه‌هاى خطّى:

1-محرّم 1126 ق، گويا از علاّمۀ مجلسى و حاشيه ماننديست به فارسى به رسالۀ تحديد صاع مجموعۀ ش 4453(4) (دانشگاه تهران 13/3408) .

2-ضمن مجموعه‌اى نزد حاج شيخ محمّد سلطان المتكلمين تهرانى (الذريعه 11/137) .

3-حدود 1240 ق، مجموعۀ ش 295 د (الهيّات تهران 1/292) .

173

تحديد صاع (فقه-فارسى)

مرآة الكتب 4/21، الذريعه 11/137.

آغاز: الحمد للّه و سلام على عباده الذين اصطفى، أمّا بعد بايد دانست كه احاديث در تحديد صاع مختلف وارد شده است.

انجام: و بعضى دوازده يك نيز گفته‌اند و تفاصيل هريك در رسالۀ الاوزان مذكور است. و اللّه تعالى يعلم حقائق الامور و حججه الكرام عليهم الصّلاة و السّلام.

نظم اللآلى، تحقيق سيّد مهدى رجائى، قم: دار الكتاب الإسلامى. -اوّل،1411 ق، ص 205 و 207.

تاريخ ساخت: نظر به اينكه نام رسالۀ الاوزان در اين رساله آمده تاريخ ساخت پس از ع 1/1063 ق بوده است.

نسخه‌هاى خطّى:

1-حدود 1125 ق، مجموعۀ ش 187(5) (مرعشى 1/207) .

2-نستعليق ميرزا عبد اللّه افندى با تصحيح و حاشيه‌نويسى مجموعۀ ش 6862(20) (مرعشى 18/56) .

3-سدۀ 11 و 12 ق، مجموعۀ ش 2048(ملك 5/414) .

4-بى‌تا، مجموعۀ ش 720(همو 5/158) .

5-محرّم 1126 ق، مجموعۀ ش 4453(2) (دانشگاه تهران 13/3408) .

6-10 ع 1/1165 ق، مجموعۀ ش 4614(4) (همو 14/3548) .

7-بى‌تا، مجموعۀ ش 7176(2) (همو 16/474) .

8-محرّم 1126 ق، مجموعۀ ش 4453(3) (همو 13/3408) .

9-آغاز سدۀ 12 ق، مجموعۀ ش 245 د (الهيّات تهران 1/265) .

174

10-بى‌تا، مجموعۀ ش 90(8) خانقاه احمديه-شيراز (نسخه‌هاى خطّى 5/221) .

11-بى‌تا، مجموعۀ ش 57(2) كتابخانۀ شيخ على علومى-يزد (همو 4/445) .

12-بى‌تا، مجموعۀ ش 7525(2) (سپهسالار سابق 5/271) .

بنگريد به:

نسخه‌هاى خطّى فارسى 1/183.

فيضيّۀ استادى 3/71.

مجلس 4/75.

سنا 2/74.

نسخه‌هاى خطّى 7/258.

مسجد اعظم/519.

نسخۀ چاپى:

1. نظم اللآلى، تحقيق سيّد مهدى رجائى، قم: دار الكتاب الإسلامى. -اوّل، 1411 ق، سربى، وزيرى، صفحات 205-207.

175

تحديد كرّ (فقه-فارسى)

مرآة الكتب 3/128، الذريعه 17/287.

آغاز: بسمله، تحقيق در كميّت كرّ خلاف عظيمى است ميان علما، اعتقاد اكثر آنست كه هزار و دويست رطل است به رطل عراقى.

انجام: امّا ظاهرا اشتباهى شده كه چهار هزار و پانصد قدم نقل شده.

كلمات المحقّقين/523، قم: مكتبة المفيد 1402 ق.

ملاحظات: در اين رساله از تحديد مسافت فرسخ و مقدار صاع و وزن كافور حنوط نيز سخن رفته است.

نسخۀ خطّى:

1-محرّم 1126 ق، گويا از مجلسى دوّم، مجموعۀ ش 4453(3) (دانشگاه تهران 13/3408) .

نسخه‌هاى چاپى:

1. تهران،1318 ق، سنگى، وزيرى،372 ص، ضميمۀ درر الفوائد في شرح الفرائد (كتابهاى چاپى فارسى 1/790) .

2. ضمن كلمات المحقّقين/523، سنگى، وزيرى، قم: مكتبة المفيد،1402 ق.

بنگريد به:

الذريعه 17/287.

176

تحفة الزائر (دعا-فارسى)

امل الآمل 2/248، رياض العلماء 5/39، اجازات الحديث/108،126 و. . . ، الذريعه 3/438، كشف الحجب/105، مرآة الكتب 2/135، لؤلؤة البحرين/58، نظم اللآلى/370.

آغاز: بسمله، كبوتر ستايشى كه از بروج مشيّدۀ افواه حامدان آهنگ در و بام صوامع مسامع قدسيان را شايد. . . أمّا بعد حمامۀ خامۀ. . . محمّد باقر بن محمّد تقى. . . تصوير مينمايد.

انجام: البته رحمت الهى به او فرو گيرد و گناهانش آمرزيده شود به اينجا ختم مى‌نمائيم كتاب را. . . و كان ذلك في شهر صفر من شهور سنة خمس و ثمانين بعد الألف من الهجرة و الحمد للّه أوّلا و آخرا و صلّى اللّه على محمّد و آله الطاهرين و لعنة اللّه على أعدائهم أجمعين أبد الآبدين.

تحفة الزائر چ سنگى،1261 ق.

موضوع: آداب زيارت امامان و امام‌زادگان.

تاريخ ساخت: صفر 1085 ق.

نسخه‌هاى خطّى:

1-صفر 1085 ق، ش 14450(وزيرى 1/398) .

2-رجب 1119 ق، ش 12287(همو 3/882) .

3-1122 ق، ش 11063(همو 3/1049) .

4-2 ماه رمضان 1120 ق، ش 64900(مجلس 13/253) .

5-1088 ق، ش 149(ملك 2/109) .

177

6-1104 ق، ش 875(گلپايگانى 2/26) .

7-مقابله شده در 5 شوّال 1109 ق، ش 256 مجموعۀ امام جمعۀ كرمان (ادبيات تهران/12) .

8-شعبان 1124 ق، تصحيح و مقابله شده، ش 195(جامع گوهرشاد 1/289) .

9-شعبان 1109 ق، ش 2067(دانشگاه تهران 8/695) .

10-سدۀ 12 ق، با ترجمۀ فارسى دعاها، ش 5113(همو 15/4116) .

11-2 ذح 1203 ق، ش 7049(همو 16/438) .

12-1238 ق، ش 60(الهيّات مشهد 1/34) .

بنگريد به:

آستان قم/86.

فيضيّه 1/141،143،144.

وزيرى 1/10،237،314،398، ج 2/567،589، ج 3/882،1024، 1036،1049،1095، ج 4/1160،1169،1262،1279،1335،1336، ج 5/1509،1574،1606،1626.

الهيّات مشهد 1/34،35،65،66.

آستان شاهچراغ 1/205،206.

مجلس 2/6، ج 12/64.

ملّى فارس 1/170.

ملّى تهران 4/316، ج 10/632.

الهيّات تهران 2/5.

دانشگاه تهران 11/2141،2479، ج 14/3839،3849، ج 16/265.

ادبيّات تهران (مجموعۀ امام جمعۀ كرمان) /12،85.

ملك 2/108،109.

عمومى اصفهان 1/50.

178

فرهنگ و هنر مشهد/42.

جامع گوهرشاد 1/147،166.

چهار كتابخانۀ مشهد/3،80،81.

دو كتابخانۀ مشهد/550.

ملّى تبريز 1/216.

تراثنا سال اوّل ش 2/68.

گلپايگانى 1/137، ج 2/26، ج 3/113،175.

فهرس المخطوطات الفارسيّه 1/58.

دليل المخطوطات 1/221.

فيضيّۀ استادى 2/21.

مسجد اعظم/67.

نسخه‌هاى خطّى 5/14،15،705، ج 7/725، ج 8/268، ج 11/15، ج 12/775،817.

آستان قدس 6/217،218.

سپهسالار سابق 1/16، ج 3/360.

الفبائى آستان قدس/113،628.

هزار و پانصد نسخۀ خطّى/69.

نسخه‌هاى چاپى:

1. به دستور حاج ميرزا حسين نورى، به اهتمام شيخ فضل اللّه نورى، تهران:

1314 ق.

بنگريد به:

كتابهاى چاپى فارسى 1/800.

179

گزينه‌هاى خطّى:

1. سدۀ 13 و 14 ق، ش 4801(دانشگاه تهران 14/3839) .

2. در كتابخانۀ حاج سيّد محمّد جزائرى-اهواز (زندگينامۀ علاّمۀ مجلسى 2/150) .

ترجمۀ عربى:

ترجمۀ سيّد عبد اللّه شبّر، رجب 1217 ق، ش 8408(سپهسالار سابق 3/362) .

ترجمۀ لغات در هامش كتاب از ميرزا احمد بن محسن فيض كاشانى (الكرام البرره 1/105) .

180

تحفة المصلّين (فقه-فارسى)

آغاز: حمد مبرا از شك و ريب و ثناى معرا از نقص و عيب مر عالم الغيبى را سزد كه به انوار مصابيح دلايل ساطعه.

انجام: از روى حضور قلب مكرر اين آيه را بخواند ربّ اشرح لي صدرى و يسر لي امرى. . . .

مرعشى 17/223

موضوع: احكام سهو و شك در ركعات و افعال نماز و آداب نماز احتياط و دو سجدۀ سهو.

تاريخ ساخت: ماه رمضان 1108 ق (مرعشى 17/223) .

ملاحظات: مؤلّف اين كتاب سيّد محمّد بن احمد حسينى لاهيجانى و مطالب آن، مطابق با فتواى علاّمه محمّد باقر مجلسى است.

نسخۀ خطّى:

1-عصر مؤلّف، ش 6659(مرعشى 17/223) .

181

تحقيق در حديث عدم احتساب 
عمر زائران امام حسين عليه السّلام (حديث-فارسى)

آغاز: الحمد للّه العلى الاعلى، و سلام على عباده الذين اصطفى محمّد و اهل بيته خيرة الورى و بعد: بدانكه در كتب معتبرۀ حديث به سندهاى معتبر بسيار از حضرت امام محمّد باقر و امام جعفر صادق صلوات اللّه و سلامه عليهما روايت كرده‌اند.

انجام: و معتمد معنى را مى‌دانسته‌اند كه شاهدى و قرينه‌اى بر آن معنا در احاديث يافته باشند. و اللّه تعالى اعلم بحقيقة الحال و حقيقة المعان و بما يزيل عن احاديث نبيّه و اهل بيت نبيّه سلام اللّه عليهم الشبهة و الاشكال.

بيست و پنج رسالۀ فارسى، تحقيق سيّد مهدى رجائى، قم:1412 ق.

موضوع: پاسخ اشكالى كه بر حديث عدم احتساب عمر زائران امام حسين عليه السّلام متوجّه است.

نسخۀ چاپى:

1. به كوشش سيّد مهدى رجائى، رسالۀ سوم از بيست و پنج رسالۀ فارسى. قم:

كتابخانۀ آية اللّه العظمى نجفى مرعشى نجفى،1412 ق.

182

تذكرة الائمّه (تاريخ-فارسى)

كشف الحجب/108، الذريعه 3/26، لؤلؤة البحرين/59.

آغاز: الحمد للّه الّذي جعل النبيين لسان صدق في الآخرين. . . بعد چنين گويد بندۀ خاكسار گنه‌كار محمّد باقر بن محمّد تقى.

انجام: و تا حال الحمد للّه جمعى از ايشان شيعه شدند و اللّه يهدى من يشاء إلى صراط مستقيم الحمد للّه الّذى. . . و صلّى اللّه على محمّد و آله الطّيبين الطّاهرين.

تذكرة الائمّه، تهران: نشر مولانا

تاريخ ساخت:1085 ق (كتابخانه‌هاى رشت و همدان/1100) .

ملاحظات: بسيارى از دانشوران فهرست‌نگار و بعضى از معاصران علاّمۀ مجلسى اين كتاب را از آن محمّد باقر بن محمّد تقى لاهيجى مى‌دانند ولى بعضى از محقّقان معاصر همچون سيّد احمد حسينى و سيّد مهدى رجائى برآنند كه كتاب فوق از تأليفات علاّمۀ مجلسى است زيرا حضرت ايشان در اوايل كتاب چنين آورده: «و چگونگى تولّد و باقى احوالات آنحضرت را در بحار الانوار و ساير كتب بسط تمام داده‌ام هركه خواهد رجوع به آن كتب نمايد و اللّه يعلم» .

بنگريد به: تلامذة العلاّمة المجلسى/157. تذكرة الائمّه (خطّى) ، الذريعه 3/26.

نسخه‌هاى خطّى:

1-6 ع 1/1265 ق، مجموعۀ ش 865(6) (مرعشى 3/56) .

2-1258 ق، ش 1619(همو 5/24) .

3-1258-1265 ق، مجموعۀ ش 4155(5) (همو 11/171) .

4-1273 ق، ش 34 ت (كتابخانه‌هاى رشت و همدان/1100) .

183

5-18 ذق/1234 ق، ش 1774(مدرسۀ آخوند همدان/12) .

6-ع 1/1327-1331 ق، مجموعۀ ش 14720(14) (وزيرى 1/147) .

7-1187 ق، ش 17675(همو 4/1266) .

8-1131-1132 ق، مجموعۀ ش 21453(1) (همو 5/1672) .

9-1248 ق، ش 631 جامع گوهرشاد (چهار كتابخانۀ مشهد/85) .

10-1245 ق، ش 1443 جامع گوهرشاد (همو/85) .

11-ذح 1085، ش 1361 جامع گوهرشاد (همو/85) .

12-1259 ق، ش 207 كتابخانۀ چهلستون تهران (آشنايى با چند نسخۀ خطّى/348) .

13-1252 ق، كتابخانۀ شخصى سيّد مهدى رجائى-قم (رؤيت) .

بنگريد به:

نسخه‌هاى خطّى 2/103، ج 3/389، ج 7/115.

المخطوطات الفارسيّه 1/73.

كتابخانه‌هاى رشت و همدان/1688.

ملّى فارس 1/259.

مرآة العلوم هند 1/9.

آستان قدس 7(1) /50.

سپهسالار سابق 3/385،386.

الفبائى آستان قدس/120،628.

نسخه‌هاى خطّى فارسى 6/4429-4431.

نسخه‌هاى چاپى:

1. تهران، نشر مولانا، سربى، وزيرى،149 ص. اين چاپ ناقص است.

بنگريد به:

كتابهاى چاپى فارسى 1/823.

184

ترجمۀ اعمال رضا (ع) در راه خراسان (فقه-فارسى)

اجازات الحديث/126،247، الذريعه 4/96، ج 19/28، مرآة الكتب 2/143، كشف الحجب/114، لؤلؤة البحرين/58، نظم اللآلى/370.

آغاز: الحمد للّه ربّ العالمين و الصّلاة على اشرف المرسلين محمّد و عترته المعصومين و بعد بدرستيكه رئيس المحدّثين محمّد بن بابويه قمّى. . . .

انجام: حسب الالتماس برادر ايمانى و مؤيّد بتائيدات ربّانى حاجى محمّد على وفّقه اللّه تعالى و كتب المذنب الخاسر ابن محمّد تقى محمّد باقر في شهر ربيع الاوّل من شهور سنة ثمان و سبعين و ألف من الهجرة و الحمد للّه اوّلا و آخرا و صلّى اللّه على محمّد و آله الطّاهرين المقدّسين.

نسخۀ خطّى محفوظ در كتابخانۀ دانشكدۀ الهيّات تهران.

تاريخ ساخت: ع 1/1078 ق.

ملاحظات: حديث مورد ترجمه در اين رساله از عيون اخبار الرضا عليه السّلام ج 2 ص 180 حديث 5 نقل شده و اسم رساله نيز در اجازۀ روايتى مؤلّف به مولى محمّد اردبيلى نگارندۀ جامع الرواة آمده است.

بنگريد به: اجازات الحديث/126.

نسخه‌هاى خطّى:

1-حدود 1125 ق، مجموعۀ ش 78(2) (الهيّات تهران 1/712) .

2-ذق 1134 ق، مجموعۀ ش 1905(3) (ملك 5/396) .

3-به خطّ علاّمۀ مجلسى، جنگ 4333(10) (دانشگاه تهران 13/3292) .

185

بنگريد به:

نسخه‌هاى خطّى فارسى 6/4527.

هزار و پانصد نسخۀ خطّى/385.

186

ترجمۀ توحيد مفضّل (عقائد-فارسى)

رياض العلماء 5/40، اجازات الحديث/126،247، الذريعه 4/91، كشف الحجب/120، مرآة الكتب 2/161، لؤلؤة البحرين/58، نظم اللآلى/370.

آغاز: الحمد للّه الّذي هدانا إلى توحيده بصفوته. . .

أمّا بعد. . . محمّد باقر بن محمّد تقى. . . مى‌نگارد.

انجام: مفضّل گفت پس برگشتم از نزد مولاى خود با نعمتى و كرامتى كه هيچكس با چنين حالى برنگشته بود و باينجا منتهى شد رسالۀ توحيد.

ترجمۀ توحيد مفضّل، تبريز: كتابفروشى صابرى 1357 ش.

تاريخ ساخت: رجب 1094 ق (نسخه‌هاى خطّى 3/34) .1104 ق (مرعشى 1/210) .

ملاحظات: بنا به نظر محدّث ارموى، نثر كتاب تحفۀ عبّاسى ساختۀ مولى محمّد طاهر قمّى، در ترجمۀ توحيد مفضّل تأثير داشته و علاّمۀ مجلسى از تعبيرات آن كتاب بهره جسته است.

بنگريد به: مقدّمۀ شش رسالۀ فارسى مولى محمّد طاهر قمّى تحقيق محدّث ارموى، تهران:

1339 ش.

نسخه‌هاى خطّى:

1-حدود 1125 ق، مجموعۀ ش 187(مرعشى 1/210) .

2-26 شوّال 1216 ق، ش 6051(همو 16/53) .

187

3-1263 ق، مجموعۀ ش 7116(1) (همو 18/269) .

4-1134 ق، مجموعۀ ش 1905(ملك 5/396) .

5-1126 ق، مجموعۀ ش 20410(11) (وزيرى 5/1647) .

6-1131-1132 مجموعۀ ش 21453(3) (همو 5/1672) .

7-شعبان 1125 ق، ش 7114(دانشگاه تهران 16/458) .

8-ج 2/1112 ق، مجموعۀ ش 4291(همو 13/3259) .

9-1097 ق، مجموعۀ ش 22(1) سازمان لغت‌نامۀ دهخدا (نسخه‌هاى خطّى 3/34) .

10-6 ذح 1142 ق، آغاز نونويس ش 49 كتابخانۀ دكتر حسين مفتاح-تهران (همو 7/118) .

11-14 محرّم 1259 ق، مجموعۀ ش 260(3) كتابخانۀ دكتر على اصغر مهدوى (همو 2/99) .

12-بى‌تا، ش 6815(آستان قدس 5/42) .

بنگريد به:

آستان قم/89.

وزيرى 4/1375، ج 5/1674-1675.

فهرست مشترك پاكستان 2/948.

عمومى اصفهان 1/57.

چهار كتابخانۀ مشهد/87.

گلپايگانى 2/30،262.

دليل المخطوطات 1/21.

فيضيّه 2/34.

مسجد اعظم/75،474،609،644.

نسخه‌هاى خطّى 2/68، ج 3/8، ج 5/367، ج 11/672،682.

سپهسالار سابق 3/404.

188

الفبائى آستان قدس/150.

نسخه‌هاى خطّى فارسى 2/916.

نسخه‌هاى چاپى:

1. با مقدّمۀ محمّد تقى شيخ شوشترى، فقيه. -مكرر، مهر 1366 ش، رقعى 256 ص (كتابنامۀ وزارت ارشاد، مهر 66/61) .

بنگريد به:

كتابهاى چاپى فارسى 1/858،965.

كتابشناسى ملّى ايران سال 1361 ش، /77.

189

ترجمۀ حديث ستة أشياء (حديث-فارسى)

مرآة الكتب 2/143، ج 3/61، كشف الحجب/114، الذريعه 4/96، ج 13/199، لؤلؤة البحرين/58، نظم اللآلى/370.

آغاز: الحمد للّه و سلام على عباده الّذين اصطفى محمّد و آله خيرة الورى شيخ جليل محمّد بن يعقوب كلينى از حضرت صادق عليه السّلام روايت كرده است. . . .

انجام: و از ائمّه هدى عليهم السّلام نهى از تفكر در فروع مسألۀ قضا و قدر كه اين از جملۀ آنها است وارد شده، لهذا به همين قدر اكتفا نمود.

مجموعۀ رسائل اعتقادى علاّمه محمّد باقر مجلسى تحقيق سيّد مهدى رجائى، مشهد: بنياد پژوهشهاى اسلامى،1368 ش.

موضوع: ترجمه و شرح حديث معروف به جهل و معرفت.

نسخه‌هاى خطّى:

1-احتمالا 1125 ق، مجموعۀ ش 187(11) (مرعشى 1/209) .

2-محرّم 1126 ق، مجموعۀ ش 4453(8) (دانشگاه تهران 13/3409) .

3-سدۀ 12 ق، ش 7755 گنج‌بخش-اسلام‌آباد (مشترك پاكستان 2/1124) .

بنگريد به:

نسخه‌هاى خطّى فارسى 2/1227.