مذمت و حرمت غيبت

مذمت و حرمت غيبت

بدان كه در خرمت غيبت مسلمانان در ميان علما خلافى نيست ، و آيه و احاديث متواتره بر حرمت آن دلالت دارد، و ظاهر بعضى از احاديث آن است كه از جمله گناهان كبيره است ، و جمعى از علما نيز كبيره مى دانند و ظاهر اين حديث شريف كه حضرت فرمود از زنا بدتر است ، دلالت مى كند بر آن كه از اكبر كباير است ، و از جميع گناهان شيوعش بيش تر است .
زيرا صفات ذميمه اى كه باعث غيبت مى باشد، از حسد و كينه و عداوت ، در اكثر خلق بر وجه كمال مى باشند، و خصوصيتى به پير و جوان ، و عالم و جاهل ، و شريف و وضيع (77) ندارد، چه ظاهر است كه هر كس را دشمنى و هم چشمى و همكارى مى باشد و مانعى كه در گناهان ديگر مى باشد در اين جا نيست ، زيرا كه مانع اكثر ناس در عدم ارتكاب گناهان يا قباحت عرفى است يا عدم قدرت ، و در اين گناه قباحت بالكليه بر طرف شده است ، بلكه يك جزو از اجزاى استعداد در اين زمانها اين است كه كسى خوش نقل و شيرين زبان و چرب و نرم باشد، و غيبت را بر وجه كمال تواند كرد.
و ايضا شيطان لباسها براى تجويز اين عمل پيدا كرده است كه اهل علم و صلاح در آن لباسها پخته و ناصحانه و مشفقانه غيبت مى كنند از روى نهايت محبت و ديندارى و خداترسى ، و عدم قدرت نيز در اين گناه نيست ، زيرا كه احتياج به زرى و پولى و معينى و آلاتى ندارد، و سخن گفتن در نهايت آسانى است ، و به اين سببها شيوعش از جميع گناهان ديگر بيش تر است . با آنكه تهديد و تحذير در اين گناه زياده از گناهان ديگر وارد شده است .
چنانچه در قرآن فرموده (يا ايها الذين امنوا اجتنبوا كثيرا من الظن ان بعض الظن اثم و لا تجسسوا و لا يغتب بعضكم بعضا ايحب احدكم ان ياكل لحم اخيه ميتا فكر هتموه و اتقوا الله ان الله تواب رحيم) . (78)
اى گروه مومنان اجتناب نماييد و ترك كنيد بسيارى از گمانها را، به درستى كه بعضى از گمانها گناه است ، و تجسس و تفحص عيبهاى مردم مكنيد و غيبت نكنند بعضى از شما بعضى را، يعنى يكديگر را غيبت مكنيد و به بدى ياد مكنيد، آيا دوست ميدارد احدى از شما كه گوشت مرده برادر مؤمن خود را بخورد، به تحقيق از خوردن گوشت مرده برادر مؤمن خود كراهت داريد، پس از غيبت نيز كراهت داشته باشيد كه در آن مرتبه است ، و بترسيد، و بپرهيزيد از عقوبات الهى ، به درستى كه خدا بسيار قبول كننده توبه هاست ، و بسيار مهربان است به بندگان .
و به سند معتبر از امام صادق عليه السلام منقول است هر كه بگويد در شاءن مؤمنى چيزى را كه چشمش ديده و گوشهايش شنيده باشد، پس آن داخل است در آن جماعت كه خدا مذمت ايشان فرموده است (ان الذين يحبون ان تشيع الفاحشة فى الذين آمنوا لهم عذاب اليم). (79)
يعنى : آنان كه دوست مى دارند فاش شود خصلتهاى بد و عيبها در شاءن جماعتى كه ايمان آورده اند، عمر ايشان را است عذابى دردناك .
و در روايت ديگر منقول است كه از آن حضرت پرسيدند از تفسير اين حديث كه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمودند كه عورت مؤمن بر مؤمن حرام است ، فرمود: تنها مراد آن نيست كه عورت ظاهرش را ببينى ، بلكه مراد آن است كه سرش را فاش كنى و عيبش را تفحص كنى و نقل كنى كه او را رسوا كنى .
و به سند معتبر از حضرت رسول صلى الله عليه و آله منقول است : هر كه ايمان به خدا و روز قيامت داشته باشد، ننشيند در مجلسى كه در آن مجلس امامى را دشنام دهند، يا مسلمانى را غيبت كنند.
و به سند معتبر منقول است كه شخصى به حضرت على بن الحسين عليه السلام گفت : فلان شخص ، شخص شما را نسبت مى دهد به اينكه گمراهيد و صاحب بدعتيد، حضرت فرمود: حق همنشينى آن شخص را رعايت نكردى كه سخن او را به ما نقل كردى ، و حق ما را رعايت نكردى كه از برادر ما چيزى به ما نقل كردى كه ما نمى دانستيم ، به درستى كه مرگ همه را در خواهد يافت ، و در روز بعث همه در يك جا حاضر خواهيم شد، و وعده گاه همه قيامت است ، و خدا در ميان همه حكم خواهد كرد، و زينهار احتراز كن از غيبت ، كه آن نان و خورش سگان جهنم است ، و بدان كسى كه ذكر عيوب مردم بسيار مى كند، اين بسيار گفتن گواهى مى دهد كه در او عيب بسيار هست .

پاورقی

77- فرومايه .
78- سوره حجرات : 12.
79- سوره نور: 19.