محمد باقر مجلسی فرزند محمد تقی مجلسی در سال 1037 هجری چشم به جهان گشود، وی در خاندانی رشد یافت که از نیمه قرن پنجم هجری به مذهب تشیع روی آورده و در قرن دهم و یازدهم از دانشمندان معروف زمان خود بودند. پدر بزرگ محمد باقر، ملا مقصود از دانشمندان با تقوا و از مروجان مذهب تشیع بود و به خاطر کلام زیبا و اشعار دلنشین در محافل و مجالس به مجلسی لقب گرفت.
علامه مجلسی عالمی که سال‌های گرانبهای عمرش را صرف خدمت به شیعه و علوم اسلامی کرد و از این راه دانش فراوانی را در اختیار مسلمانان و حتی غیر مسلمان‌ها قرار داد. وی مجاهد راه علم و دانایی و از جمله علمای عصر صفوی است که با وجود برخورداری از علوم عقلی آن را رها کرد و برای احیای علوم نقلی به آیات و روایات روی آورد.
محمد باقر در چهار سالگی به درس و بحث روی آورد و در چهارده سالگی از ملاصدرا اجازه روایت دریافت کرد.
وی در مکتب دانشمندانی چون شیخ حر عاملی، ملامحسن استر آبادی، ملامحسن فیض کاشانی، ملا صالح مازندرانی تلمذ کرده است.
علامه مجلسی در اندک زمانی بر دانش های صرف و نحو، معانی و بیان، لغت و ریاضی، تاریخ و فلسفه، حدیث و رجال، درایه و اصول، فقه و کلام مسلط شد و پس از فوت پدر به زعامت مسجد و مدرسه جامع اصفهان پرداخت.
در مکتب این علامه عصر صفوی شخصیت های بزرگی از دانشمندان دانش آموخته اند که می توان از مولی ابراهیم جیلانی، ملامحمد باقر لاهیجی، ملا حسین تفرشی، عبدالحسین مازندرانی، سید عزیز الله جزایری، ملامحمد کاظم شوشتری و سید نعمت الله جزایری نام برد.
علامه مجلسی علاوه بر علم و دانش در عرصه سیاست نیز فعال بود و پس از فوت مرحوم ملا محمد باقر سبزواری در سال 1090 به منصب شیخ الاسلامی دست یافت. علامه در این سال ها علاوه بر مبارزه علیه صوفیان با کشیشان دربار، بیگانگان، نمایندگان موسسات و شرکت های غربی به مبارزه با بت پرستان پرداخت و خدمات شایانی به مذهب حقه جعفری کرد.
علامه بزرگوار سرانجام در 27 رمضان 1110 هجری قمری در زمان شاه سلطان حسین صفوی و در سن هفتاد و سه سالگی در اصفهان درگذشت و در کنار مسجد جامع عتیق اصفهان، در جوار مرقد پدر بزرگوارش، جایی که امروزه «بقعه مجلسی» خوانده می شود، به خاک سپرده شد.
* بِحار الانوار، مشهورترین، مهم ترین و مفصل‌ترین اثر علمى محمد باقر مجلسى
حجت الاسلام و المسلمین سید حسین بهشتی نژاد، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان اصفهان به خبرنگار شبستان گفت: علامه محمد باقر مجلسی به عنوان یکی از علمای بزرگ تشیع است که همه ما باید از ایشان الگو بگیریم.
وی ادامه داد: امروز کتاب های علامه مجلسی مانند بحار الانوار ایشان منبع بسیاری از کتاب های اسلام شناسی است.
ححت الاسلام بهشتی نژاد افزود: بحار الانوار علامه مجلسی مجموعه‌ای گسترده از احادیث امامیه است به طوری که دائره المعارف بزرگ احادیث شیعه لقب گرفته است.
وی ادامه داد: صحبت‌کردن درباره علامه مجلسی و اثر بزرگ ایشان (بحارالانوار) مشکل است چرا که کتاب بحارالانوار دارای موضوعات مختلف و عمق بسیار و مبتنی بر روش خاص شخص علامه مجلسی است و شرح‌هایی که مجلسی بر این احادیث نوشته و مشکلاتی که از احادیث باز کرده را نمی‌توان به آسانی بیان کرد.
وی افزود: نام علامه مجلسی با نام تشیع گره خورده است و همه جا شناخته شده و کمتر کسی است که با شخصیت این محدث عالی‌قدر آشنا نباشد.
مدیر کل تبلیغات اسلامی استان اصفهان تصریح کرد: علامه مجلسی در علوم دیگر چون کلام، تاریخ اسلام، تفسیر و حتی در حوزه‌هایی مثل فلسفه نیز دانش بسیار بالایی داشت.
