چکیده:
یکی از مهم‌ترین شرحهای کتاب «کافی»، «مرآه العقول فی شرح أ‌خبار آل الرسول» تألیف علامه مجلسی است. مجلسی در این کتاب به شرح روایات اصول کافی، فروع کافی و روضه پرداخته، بسیاری از واژه‌های دیریاب را معنا کرده، تشبیه‌ها، مجازها و کنایه‌های روایات را با زبانی شیوا شرح داده و با ذهن نقّاد و نکته‌سنج خویش تحریفات و تصحیفات روایات را برنموده و در مورد ضعف یا صحّت سندی هم? روایات کافی داوری کرده است. او در بررسی اسناد روایات و در بازگو کردن حکم سندی آنها از شیوه و ملاکهای حدیث‌پژوهان متأخر بهره جسته است. از جمله دیدگاههای رجالی مجلسی می‌توان به اعتماد بر توثیق رجالیان متأخر، اعتقاد به وثاقت مشایخ اجازه و راویانی که صدوق در مشیخ? خود به آنها طریق دارد و اعتقاد به ممدوح بودن صاحبان اصول روایی نام برد. همچنین وی برخی از راویان را که عمدتاً در شمار راویان کثیر الروایه هستند، بر خلاف مشهور، موثق می‌داند و روایات آنان را می‌پذیرد. از جمله روشهای فقه‌الحدیثی علامه مجلسی می‌توان به این موارد اشاره کرد: نگاه مجموعی به روایات، گردآوری قرائن، پرهیز از تأویل بدون دلیل، توجه به مجازها، کنایه‌ها و ضرب‌المثلها، توجه به فضا و جهت صدور و نیز دقت به احادیث متعارض و ارای? راهکارهایی برای رفع تعارض آنها. او در نقد روایات، هم به نقد سندی و هم به نقد محتوایی همت گمارده و نقد محتوایی را بر نقد سندی ترجیح می‌دهد.
پایان نامه . دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی . 1386
استاد راهنما: کاظم قاضی زاده | استاد مشاور: محمد علی لسانی فشارکی | دانشجو: رضا میرابوالحسنی