علامه مجلسي با وجود اين كه بيشتر اوقات با درد چشم، دست وپنجه نرم مي كرد، در ايام درسي و روزهاي تعطيل، از تدريس علوم ديني و هدايت و موعظه مردم دست برنمي داشت. وي با پشتكار بي نظير خود توانست شاگردان گران مايه اي بپروراند و دست نوشته هاي ارزشمندي به جامعه علمي تشيع، عرضه كند.1
علامه هيچ گاه در سفرها نيز قلم ـ اين سلاح حوزوي ـ را از خود جدا نمي ساخت و همواره آن را چون دل خويش صيقل مي داد و با آن به راز و نياز مي پرداخت. «علامه جلد بيست و دوم بحارالانوار را در نجف اشرف بعد از مراجعت از سفر حج تأليف نمود»2 و «در مراجعت از سفر خراسان، در بين راه، ترجمه خطبه امام رضا (ع) و رساله و جيزه رجب را نگاشت».3
هنگام سفرهاي علامه، طلاب فرصت را غنيمت مي شمردند و با او همراه مي شدند تا در فضايي ساده و دوستانه، سعادت واقعي را در كلام او جست وجو كنند.
مير محمد خاتون آبادي مي گويد:
من در اوان كودكي در تحصيل حكمت و معقول حريص بودم و تمام اوقات عمر خود را در آن مصروف مي داشتم تا آن كه در راه حج به صحبت علامه مولي محمد باقر مجلسي مشرف گرديدم و با او ارتباط نزديك يافتم و از نور علم و هدايتش رهبري شدم و به تحصيل و تتبع در كتب فقه و حديث و علوم مشغول شدم و مدت چهل سال بقيه عمرم را از فيوضات او بهره مند شدم. 4
در روزهايي كه علامه در مشهد مقدس براي زيارت مشرف بود، جمعي انبوه از علما، فضلا و طلاب جهت استفاده از علوم او تقاضاي درس حديث مي كردند و علامه مجلسي چهل حديث (اربعون حديث) را در اين ايام نوشت. هنگامي كه علامه، شرح اربعين را به اتمام رساند، يكي از فضلاي اهل سنت بعد از ديدن كتاب از راه انصاف و محبت گفت: ما گمان مي كرديم پايه علمي علامه مجلسي منحصر به ترجمه كتاب از عربي به فارسي است تا اين كه كتاب «اسماء و العالم» بحار و «شرح اربعين» او را ديدم، دانستم كه علامه مجلسي دانايي است كه مافوق او در علم متصور نمي باشد».5
پی نوشت:
1. فوائد الرضويه، ص414.
2. زندگى نامه علامه مجلسى، ج 1، ص 160، برگرفته: از گلشن ابرار، ج 1، ص 254.
3. همان، ص 161، برگرفته از: گلشن ابرار، ج 1، ص 254.
4. الكنى و الالقاب، ج 3، ص 123.
5. يادنامه علامه مجلسى، ص 26.
