علامه مجلسی باب فارسی نویسی و شرح کتب روایی را باز کرد

خبرگزاری رسا ـ عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث گفت: علامه مجلسی باب فارسی نویسی و شرح کتب روایی را باز کرد ایشان مطالب علمی غنی را به زبان فارسی روان برای عموم ‌نوشته‌اند.

حجت‌الاسلام مهدی غلامعلی، عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا با اشاره به آثار علامه مجلسی بیان داشت: آنچه امروز از او به عنوان علامه مجلسی یاد می‌شود علامه محمد باقر مجلسی است، با وجود اینکه پدر ایشان علامه محمد تقی مجلسی از بزرگان شیعه و حقا عنوان علامه برای آن بزرگوار هم شایسته است.

وی اضافه کرد: شهرت پسر که محمد باقر بن محمد تقی است سبب شده که معمولا علامه مجلسی را به محمد باقر مجلسی بشناسند اما بعضی مواقع مجلسی اول و مجلسی دوم نیز گفته‌اند که در این صورت مجلسی اول پدر و مجلسی دوم علامه مجلسی صاحب کتاب مشهور بحارالانوار است.

وی ابراز داشت: علامه مجلسی در اصفهان سال 1037 هجری به دنیا آمد، خاندان علامه مجلسی همه از بزرگان و علمای شیعه بودند حتی پدربزرگ ایشان به نام ملامقصود شخصی شاعر، دانشمند و باتقوا بوده و اشعار دلنشینی سروده که در برخی از متون می توان آنها را پیدا کرد.

حجت‌الاسلام غلامعلی خاطر نشان کرد: پدر علامه مجلسی از شاگردان شیخ بهایی و میرداماد بوده که در سال 1003 هجری چشم به جهان گشوده و در سال 1070هجری از دنیا رفته است، او مرجعیت علمی و امامت جمعه اصفهان بر عهده داشته و دو کتاب مشهور به نام روضة‌المتقین و لوامع صاحب قرانی از تألیفات ایشان است.

وی اظهار داشت: در زندگی‌نامه علامه محمد باقر مجلسی یاد شده ایشان از چهار سالگی نزد پدر تحصیلات خود را آغاز کردند و از هوش سرشاری برخوردار بودند به همین جهت از همان دوران کودکی معلوم بود که این شخصیت می‌تواند در عالم علم و دانش تأثیر گذار باشد.

عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث افزود: علامه مجلسی در زمان کوتاهی تحصیلات خیلی خوبی را انجام داد و در سن چهارده سالگی شاگرد ملاصدرا شد و در همان سن از ایشان اجازه نقل روایت ‌گرفت که این نشان دهنده شخصیت نابغه علامه مجلسی است.

وی بیان داشت: علامه مجلسی در ابتدای بحارالانوار شرحی مختصر و زیبا از زندگانی خود بیان کرده‌اند و با وجود اینکه در تمام علوم تحصیلات داشتند در جلد اول بحارالانوار صفحه دو و سه دلیل اینکه پژوهش‌های حدیثی را برای سیر مطالعاتی خود انتخاب کردند، را بیان می‌کنند.

وی تصریح کرد: علامه مجلسی می‌‌فرماید: «چون به ثمرات علوم نگریستم و به انگیزه‌های محصلان این علوم فکر کردم و نیز در آنچه از این علوم در معاد و بازگشت به حضور حق مرا نافع آید تحمل کردم به این یقین رسیدم که زلال علم را باید از سرچشمه وحی و الهام چشید پس تمام علم را در کتاب خدا که باطل در آن راه ندارد و اخبار اهل بیت (ع) یافتم» و دلیل اینکه به سراغ روایات آمده را بیان می‌کند.

حجت‌الاسلام غلامعلی گفت: علامه مجلسی در تفسیر، حدیث، فقه، اصول، تاریخ، رجال و علوم عقلی مانند فلسفه، منطق، ریاضی، ادبیات، جغرافیا، طب، نجوم و علوم غریبه‌ای که در آن زمان رایج بوده مطالعات و تحصیلات داشته و از بین همه این‌ها موضوع تفسیر و حدیث را توجه بیشتری کرده ولی سبقه حدیثی ایشان برتر است وی در تمام ابواب بحارالانوار ابتدا آیات قرآن را بیان کرده و سپس تفسیری از آن آیات ارائه می‌دهد.

وی خاطر نشان کرد: مهمترین استاد علامه مجلسی مرحوم محمد تقی مجلسی پدر ایشان بوده و ملا محسن فیض کاشانی و ملاصالح مازندرانی از دیگر اساتید او هستند و همچنین ملاصدرا و حاج آقا حسین خوانساری استاد علوم عقلی علامه بوده‌اند.

وی ابراز داشت: علامه مجلسی بیش از هزار شاگرد داشته‌ که از شاگردان مشهور و برجسته ایشان مرحوم سید نعمت الله جزایری صاحب کتاب کشف‌الاسرار فی شرح استبصار و سید علی‌آقا خان مدنی که کتاب  ریاض‌السالکین که شرحی زیبا و کامل بر صحیفه سجادیه نوشته و دیگری میرزا عبدالله افندی که کتاب ریاض‌العلما از آثار ایشان است.

وی بیان کرد: علامه مجلسی مشهور است که روشی حد وسط بین اخباریان و اصولیان داشته، ایشان علم اصول را تدریس می‌کرده، بر این اساس شخصیتی بوده که از علم اصول استفاده می‌کرده و اخباری نیز بوده و در کتاب مرعات العقول که تألیف ایشان است به بررسی اسناد هم پرداخته است.

عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث اظهار داشت: علامه مجلسی معتقد است اگر حدیثی در کتاب معتبری مانند کافی باشد همان جواز عمل به روایتش است و نیازی به بررسی سند ندارد اما اگر این حدیث با حدیث دیگر تعارض پیدا کرد باید از نظر سندی هم بررسی انجام شود.

وی ادامه داد: از جهت کارهای دینی و حکومتی ایشان امام جماعت یا امام جمعه اصفهان بوده‌اند و در سال 1098 از طرف شاه سلیمان صفوی به شیخ‌الاسلامی اصفهان که بالاترین منصب در آن زمان بود رسیدند.

حجت‌الاسلام غلامعلی بیان داشت: علامه مجلسی باب فارسی نویسی و شرح کتب روایی را باز کرد و در فارسی نویسی کتاب‌های زیبایی برای عموم نگارش کرده‌اند ایشان مطالب علمی غنی را به زبان فارسی روان برای عموم ‌نوشته‌اند.

وی خاطر نشان کرد: از جمله کتب فارسی ایشان حلیةالمتقین که آداب و رسوم زندگی فردی و اجتماعی را بیان کرده، حیات‌القلوب کتابی داستانی در سه جلد از زندگی انبیاء و ائمه اطهار، زادالمعاد کتاب ادعیه به زبان فارسی، تحفةالزائد کتابی مشتمل بر زیارت‌نامه‌ها، عین‌الحیات کتابی که مواعظ و حکمت‌های روایی و آیات قرآن در آن بیان شده و همچنین ایشان برخی از ادعیه مانند دعای کمیل و سمات را نیز ترجمه کرده‌اند.

وی در ادامه افزود: آثار برجسته عربی ایشان حدود ده اثر است که مشهورترین آنها بحارالانوار، دائرةالمعارف اندیشه و احادیث شیعه در 110جلد، مرعات‌العقول شرح کتاب شریف کافی در 26 جلد و  ملازالاخیار شرح تهذیب الاحکام در 16جلد از مهم‌ترین آثار این بزرگوار است.

عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث گفت: وفات علامه مجلسی در 27 رمضان سال 1110هجری در سن 73 سالگی در اصفهان بوده که در مسجد جامع اصفهان کنار قبر پدر بزرگوارشان مدفون شده‌‌ا‌‌‌ند.

وی تأکید کرد: در عصر صفویه چند کار مهم انجام شد که بخشی از این کارها به برکت حضور علامه مجلسی در حکومت صفویه بوده که می‌توان به شرح نویسی بر کتب روایی شیعه و نگارش کتاب‌ها به زبان فارسی و نوشتن دانش‌نامه‌های چند جلدی و کتاب‌های گسترده شیعه نام برد.

حجت‌الاسلام غلامعلی در پایان گفت: سه دوره را می‌توان به عنوان دوران شکوفایی حدیث شیعه نام برد یکی دوره آل بویه در قرن چهارم و پنجم، که به دلیل شیعی بودن حکومت دانشمندانی مانند شیخ طوسی، شیخ صدوق، شیخ مفید، نجاشی، سید مرتضی و سید رضی در آن دوران پرورش یافتند دیگری دوره صفویه بود که به عالمان شیعه توجه می‌کردند و سوم به برکت انقلاب اسلامی ایران کتاب‌های حدیثی ما الی ماشاءالله گسترش پیدا کردند./992/ت302/ن