علامه مجلسی از نگاه دیگران

شرح حال علامه مجلسي در کتب تراجم و رجال شيعه که بعد از وي نوشته شد با جمال و تفصيل آمده است.
از جمله: محدث مشهور مرحوم حاج ميرزا حسين نوري کتاب نسبتا مبسوطي به نام "فيض القدسي في احوال المجلسي" به عربي در شرح حال وي و پدران و مادران و برادران و خواهران و حسب و نسب و استادان و شاگردان مجلسي و تاليف فارسي و عربي او تاليف کرده که با جلد يکم بحار الانوار چاپ امين الضرب معروف به کمپاني بطبع رسيده است.

همچنين در مقدمه جلد نخست چاپ جديد نيز شرح حال مفصلي به عربي به قلم ميرزا عبد الرحيم رباني شيرازي از فضلاي مشهور حوزه علميه قم نگارش يافته ولي متاسفانه هيچ يک مورد استفاده فارسي زبانان و عامه مردم نيست.علامه نامي مرحوم آقا احمد کرمانشاهي فرزند نابغه بزرگ آقا محمد علي کرمانشاهي مولف کتاب "مقامع الفضل" که نوه استاد کل وحيد بهبهاني است و خود با چهار واسطه خواهر زاده علامه مجلسي ميباشد در تاريخ "مرات الاحوال جهان نما" که از کتب نفيس و ممتع فارسي به شمار ميايد و به سال 1219 هجري در سفر هندوستان تاليف کرده است شمه اي از شرح حال علامه مجلسي دائي خود و خاندان وي و مقامات علمي و عملي و مکارم اخلاقي و اطوار زندگاني او را بر رشته تحرير در آورده است که در عين اختصار داراي نکات سودمند و مطالب منحصر به فردي است که تنها بايد از آن کتاب گرفت اما متاسفانه اين کتاب نيز هنوز بزيور طبع در نيامده و از اين جهت آن هم از دسترس عموم خارج است. نسخه ناقصي از مرات الاحوال تا نصف شرح حال مولف که به نظر ما رسيده و تقريبا تمام آنرا استنساخ کرده و در تاليف کتاب "وحيد بهبهاني" مورد استفاده قرار داديم در کتابخانه ملي ملک و نسخه کامل آن در کتابخانه ملي تهران موجود است.در اهميت اين کتاب از لحاظ اشتمال بر شرح احوال علامه مجلسي کافي است که بگوئيم: قسمت عمده فيض القدسي محدث نوري ترجمه آن کتاب است. چنانکه محدث نوري خود در چند جا از مولف آن و کتاب مرات الاحوالش با اين تعبيير:"قال العلامه الآ قا احمد الکرمانشاهي في مرآت الاحوال" نام ميبرد.منظور ما از تفضيل مزبور اين بود که با همه شهرت علامه مجلسي هنوز ما شرح حال کامل و جامعي از وي به فارسي در دست نداريم و آنچه تاکنون به عربي و فارسي نوشته اند براي شناسائي مردي چون او که مجمع فضائل و مکارم بوده و زندگي او داراي مطالب مهم ديني و تاريخي و علمي است بهيچ وجه کافي نيست.علي دواني شرح حال کوتاهي از علامه مجلسي و پدر علامه اش مجلسي اول در کتاب "شرح زندگاني وحيد بهبهاني" نوشته است ولي از موقعيکه مشغول ترجمه کتاب بحار الانوار شد به فکر جبران در کتاب بحار الانوار افتاد و با نگارش شرح حال مفصلتري از علامه مجلسي اين نقيصه رجالي را برطرف کند.

علامه افندي:
•  عالم و فاضل
•  دقيق
•  متبحر
•  فقيه
•  متکلم
•  محدث
•  عادل
• داراي هم نيکيها و ارزشها
•  جليل القدر و بلند مرتبه

اردبيلي:
•  بزرگ اسلام و مسلمانان
•  آخرين مجتهدان
•  جليل القدر و بلند مرتبه
• منحصر به فرد روزگار
• ثقه و مورد اعتماد و عادل
• تفحص براي يافتن کتابهاي معتبر حديثي
• علامه و احياي کتب حديثي شيعه
• تصحيح و استنساخ نسخه‌هاي به دست آمده