زاد المعاد

مطالعه کتاب

 

اثر علامه محمد باقر مجلسى، كه شامل ادعيه و اعمال كثيره‏اى كه درباره‏ى ايام و ليالى در كتب ادعيه، وارد شده مى ‏باشد وى اين كتاب را در سال  ١١٠٧ ق يعنى در اواخر عمر شريفشان به زبان عربى نوشته ‏اند. در پايان اين كتاب ، كتاب ديگرى وجود دارد كه در حاشيه ‏ى زاد المعاد چاپ شده بوده، تحت عنوان مفتاح الجنان پيرامون تعقيبات نمازها و زيارات مختلفى كه درباره ائمه و اعمال مربوط به اماكن مشرفه آنان و دعاهايى كه در دفع بعضى از امراض و آلام از اهل بيت به سند صحيح وارد شده است مى‏باشد. آقاى علاء الدين أعلمى محقق اين كتاب شريف مى‏باشد كه در تاريخ  ١۴٢٣ ق در باره شخصيت مولف تحقيق نموده و در ابتداى كتاب زاد المعاد نوشته ‏اند.

انگيزه تاليف

مولف مى‏ گويد كه: چون از ائمه معصومين ادعيه و اعمال كثيرى نقل شده و من هم اكثر آنها را در كتاب بحار الانوار جمع كرده‏ام و ديدم كه تحصيل آنها و عمل به آن براى اغلب مردم به سبب اشتغال آنان به مشاغل دنيوى ، ميسر نيست لذا دوست داشتم كه در اين رساله، منتخبى از اعمال سنت و فضائل ايام و ليالى شريفه و اعمالى كه به سند صحيح و معتبر وارد شده را بياورم تا عامه‏ى مردم از بركات آن محروم نمانند.

ساختار و محتوا

كتاب ابتدا با ترجمه‏اى راجع به علامه مجلسى توسط آقاى اعلمى آغاز مى‏گردد و سپس مقدمه‏اى از مولف ذكر مى‏شود درباره اينكه به چه علت اين مجموعه را گردآورى كرده و اينكه آن را تحفه‏اى دانسته كه مورد قبول شاه سلطان حسين موسوى حسينى صفوى بهادرخان واقع شود. بعد از اين مقدمه اصل كتاب زاد المعاد در  ١۴  باب و يك خاتمه ادامه مى‏يابد . و در ادامه ، كتاب مفتاح الجنان كه در حاشيه‏ى زاد المعاد بوده به آن اضافه مى‏شود . در آخر كتاب دو فهرست از مطالب دو كتاب مشاهده مى‏شود. در  ٩  باب اول زاد المعاد از فضيلت و اعمال ماه‏هاى قمرى مطالبى عنوان شده و در باب دهم اعمالى را ذكر مى‏كند كه در همه ماه‏ها مشترك باشد مانند دعاهايى كه هنگام رويت هلال ماه وارد شده است . در باب يازدهم زياراتى كه در مورد رسول اكرم و ائمه هدى صلوات الله عليهم وارد شده و در ابواب قبلى ذكر نگرديده را متذكر مى‏شوند . باب سيزدهم متعلق است به احكام اموات و آداب هنگام احتضار و غسل و دفن ميت و بالاخره در باب آخر مجملى از احكام زكات و خمس و اعتكاف را بيان مى‏كنند. اما در خاتمه‏ى، به بيان كفارات مى‏پردازد. مفتاح الجنان كه در حاشيه‏ى زاد المعاد آمده بود ، به‏طور مستقل در پايان كتاب زاد المعاد ذكر شده است و در مورد مسائلى چون تعقيبات نمازهاى يوميه و دعاها و مناجاتهايى كه از آنان نقل شده مانند دعاى مشلول و عشرات ، سمات ، جوشن كبير ، صباح و غيره و مناجات هايى مانند تائبين ، شاكين ، راغبين، شاكرين ، مريدين و غير از آن آورده است. همچنين در زيارات ائمه و اعمال اماكن مقدسه‏اى چون مسجد كوفه، مسجد سهله و ديگر اماكن متبركه به علاوه در مورد دعاهايى كه در دفع امراض و اسقام وارد شده است ، دعاهايى را ذكر كرده است. در پايان كتاب طلسمهايى در قضاى حوائج و ايام هفته براى دفع آفات و بلايا ذكر شده است .

نسخه شناسى

اين كتاب توسط انتشارات موسسه اعلمى در بيروت به سال  ١۴٢٣  ق به چاپ رسيده است.

منبع
متن و مقدمه ‏ى كتاب‏