آثار مجلسی که فاقد تاریخ نگارش اند

در فهرست آتی نام و مشخصاتی از آثار مجلسی می­آید که در فهرست­های مأخذ، تاریخی برای نگارش آنها نیافتیم. این فهرست به ترتیب حروف الفبا می­آید.

نام کتاب/ رساله

موضوع

زبان

توضیحات

آداب سَبق و رِمایه (یا: آداب اسبدوانی و تیراندازی؛ یا: آداب الرَّمی)

فقه (احکام و آداب اسب تاختن و تیر انداختن)

فارسی

 

اثباتُ الجِنِّ وَ وُجودِه

کلام و تفسیر

عربی

 

اجازاتُ الحدیث

اجازه

عربی

مجلسی اجازات حدیث بسیاری به عالمان معاصر خود داده است که برخی از آنها گردآوری شده و برخی به صورت پراکنده موجود است.

اَجوِبَهُ المَسائِل (یا: جَواباتُ المَسائِلِ المُتَفَرِّقَه)

پاسخ (گوناگون)

عربی

 

ادیان و امم

ادیان و مذاهب

عربی

این کتاب براساس طبقات الشیعه تدوین شده است.

الاَذَان

فقه

عربی

 

الاَربَعونَ حَدیثاً فِی الاِمامه (یا: الاربعون حدیثاً؛ یا: سُروُ المُؤمنین؛ یا: سُرورُ الشّیعه)

چهل حدیث در امامت و خلافت علی(ع) از کتب معتبر اهل سنت

عربی

این کتاب غیر از الاربعین است که پیش از این آمد

اِنشاءُ الاِشتیاق (یا: انشاءُ حَدیثِ الشَّوقِ اِلَی العَتَبات عالیات؛ یا: الرِّسالَهُ الاِنشانیّه فی تَذَکُّرِ النَّجَفِ الاَشرَفِ وَ الکَربَلاء)

فقه(احکام ازدواج موقت)

فارسی

این رساله را مجلسی پس از مراجعت از زیارت نجف اشرف، در اشتیاق آن مرقد شریف نوشته است.

بِحارُالاَنوار ...- ج 1

حدیث (عقل و جهل و علم)

عربی

 

بِحارُالاَنوار ...- ج 15

حدیث (اسلام و ایمان، مکارم اخلاق و اخلاق رذیله)

عربی

 

بِحارُالاَنوار ...- ج 16، بخش 1

حدیث (آداب معاشرت و اقسام حقوق)

عربی

فهرستنگاران بحارالانوار از این جزء به عنوان کتابُ العِشره یاد می­کنند و هرگاه نامی از جلد 16 برده­اند مقصودشان جزءِ دوم جلد 16 بوده است.

 

بِحارُالاَنوار ...- ج 16، بخش 2

حدیث (آداب و سنن)

عربی

این جلد کمبودی داشت که به همت مرحوم حاج شیخ عباس قمی (قدس سره) جبران شد و به آن الحاق گردید

بِحارُالاَنوار ...- ج 17

حدیث (حکم و مواعظ و خطب)

عربی

کتاب الروضه

بِحارُالاَنوار ...- ج 18

حدیث (کتاب الطهاره و الصلاه)

عربی

 

بِحارُالاَنوار ...- ج 19

حدیث (فضیلت و آداب قرآن و انواع ذکر و دعا)

عربی

 

بِحارُالاَنوار ...- ج 20

حدیث (زکات، صدقه، خمس، صوم، اعتکاف و اعمال سال قمری)

عربی

 

بِحارُالاَنوار ...- ج 21

حدیث (حج و عمره، جهاد، احکام مدینه، امر به معروف و نهی از منکر)

عربی

 

بِحارُالاَنوار ...- ج 23

حدیث (عقود، ایقاعات، یمین، نذر و عهد)

عربی

 

بِحارُالاَنوار ...- ج 24

حدیث (ابواب معاملات، قضا، شهادات، میراث، جنایات و دیات)

عربی

 

بِحارُالاَنوار ...- ج 25

اجازات

عربی

 

بَداء

عقاید

فارسی

واژۀ بَداء به معنی تغییر ارادۀ خداوندی است و از مباحث کلامی به شمار می­رود.

بَداء

عقاید

عربی

 

تاریخ کشته شدن عمر بن الخَطّاب (یا: قتل عمر بن الخطّاب)

تاریخ

فارسی

این رساله همان مطالب موجود در کتاب زاد المعاد دربارۀ اعمال زور نهم ربیع­الاول است که خود مجلسی آغاز و انجامی بدان افزوده و رساله­ای مستقل ساخته است.

تحدیدِ دِرهم

فقه(تعیین اندازه و مقدار درهم در زکات فطره)

عربی

 

تحدیدِ کُرّ

فقه (تعیین اندازه و حجم آب کُرّ)

فارسی

 

تحقیق در حدیث عدم احتساب عمر زایران امام حسین(ع)

حدیث و شرح آن

فارسی

 

تَرجَمَهُ الصَّلوه (یا: آداب نماز؛ یا: کتابُ الصَّلوه)

فقه (آداب نماز)

فارسی

 

ترجمۀ باب حادی عشر

کلام

فارسی

باب حادی عشر کتابی معروف در علم کلام اثر علامه حلی است

ترجمۀ ثواب جوشن کبیر

حدیث (ثواب دعا)

فارسی

 

ترجمۀ حدیث سِتَّهُ اشیاء

حدیث (ترجمه و شرح حدیث معروف به جهل و معرفت)

فارسی

دربارۀ شش چیز که انسان­ها در آن دخالت ندارند؛ دانایی، نادانی، خشنودی، خشم، خواب و بیداری.

ترجمۀ حدیث سعد بن عبدالله اشعری

حدیث (ترجمه و شرح)

فارسی

 

ترجمۀ حدیث عبدالله بن جُندَب (یا: ترجمۀ وصیت صادق علیه­السلام به این جندب)

حدیث (ترجمه و شرح)

فارسی

عبدالله بن جندب از اصحاب مشهور و موثّق امام صادق(ع)، امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) است. این حدیث، نامه­ای است از حضرت صادق(ع) به او.

ترجمۀ خُطبَهُ التَّوحید رضا علیه­السلام (یا: ترجمۀ حدیث معرفت؛ یا: شرح خطبه الرّضا علیه­السلام؛ یا: فرستادن مأمون از پی امام رضا علیه­السلام)

عقاید

فارسی

رسالۀ مذکور ترجمۀ توضیحاتی است که خود مؤلف در الآربعین، حدیث سیزدهم آورده است.

ترجمۀ دعای جوشن صغیر

دعا (ترجمه و شرح)

فارسی

 

ترجمۀ دعای سِمات

دعا(ترجمه)

فارسی

 

ترجمۀ دعای کمیل بن زیاد

دعا

فارسی

 

ترجمۀ دعای مُباهَله

دعا(ترجمه)

فارسی

 

ترجمۀ رسالۀ ذَهَبیّه

طب

فارسی

این رساله به طِبُ الرّضا  نیز مشهور است. براساس بررسی نگارنده و دوست فرزانه­ام آقای محمد عبادیانی (متخصص و صاحبنظر در طب سنتی و مکتب طب اخلاطی)، اصل این رساله به­خاطر اشکال­های متعدد نمی­تواند از امام رضا(ع) باشد. حکما (اطبا)ی سنتی شیعه نیز به آن استناد نکرده­اند.

ترجمۀ زیارت جامعۀ کبیره

دعا(زیارت)

فارسی

 

ترجمۀ صحیفۀ سجادیه

دعا

فارسی

 

ترجمۀ فَرحَهُ الغَریّ (یا: تَرجَمَهُ رِسالَهِ الغَریّ)

ترجمۀ پژوهشی تاریخی- جغرافیایی (تعیین مرقد امام علی(ع))

فارسی

فرحه الغریّ بِصَرحَهِ الغَریّ در تعیین محل دفن امیر مؤمنان علی(ع)، نوشتۀ سید بن طاوس (عبدالکریم بن احمد بن موسی) (متوفای 692 هـ.ق) است.

 

ترجمۀ قصۀ بَلوهَر و یوذاسِف

اخلاق

فارسی

اصل قصه، بازنویسی شدۀ داستان بودا به عربی است. دربارۀ این قصه در متن عین­الحیات (ذیل قصه) توضیح لازم را آورده­ایم.

 

ترجمۀ قصیدۀ دِعبِل (یا: شرح قصیدۀ دِعبِل)

ترجمه و شرح شعر

فارسی

قصیدۀ معروفی است سرودۀ دِعبِل بن علی خُزاعی (148-245 هـ.ق) دربارۀ مصائب اهل بیت و مظلومیت آنها، که در حضور امام رضا(ع) خوانده است. مجلسی این ترجمه را به درخواست شاه سلطانحسین صفوی نوشته است.

ترجمۀ نامۀ حضرت صادق(ع) به مُفَضَّل بن عمر (رسالۀ اهلیلجه)

کلام(مناظرۀ امام صادق علیه­السلام یا طبیب هندی)

فارسی

 

ترجمه و شرح دعای جوشن کبیر (یا: الاسماء الحُسنی)

دعا(ترجمه و شرح)

فارسی

 

ترجمه و شرح دعای سِمات (یا: شرحُ دُعاءِ السِّمات)

دعا (ترجمه و شرح)

فارسی

 

ترجمۀ وصیت امیرالمؤمنین علی(ع) به مالک اشتر (یا: احادیث در کیفیت سلوک وُلات عدل با کافّۀ عِباد؛ یا: شرح عهد امیرالمؤمنین؛ یا: شرحُ النَّهج؛ یا: شرح وصیت امیرالمؤمنین علیه­السلام الی الاشتر)

حدیث (ترجمه و شرح)

فارسی

اصل وصیت همان سفارش­ها و دستورهای امیرمؤمنان(ع) به مالک اشتر است. مجلسی سه حدیث دیگر را نیز که متناسب با آن است ترجمه کرده و در این رساله گرد آورده است.

تعقیبات (یا: تعقیب مختصر نمازهای شبانه)

فقه (تعقیب نماز)

فارسی

 

تفسیر آیَهُ الکُرسی

تفسیر (آیۀ: اللهُ لا إلَهَ إلَّا هُوَ الحَیُّ القَیّومُ ...)

فارسی

آیه­الکرسی نام آیۀ 255 سورۀ بقره (2) است.

 

تفسیر آیۀ امانت

تفسیر (آیۀ: إنّا عَرَضنَا الأَمانَهَ ...)

فارسی

آیۀ امانت، آیۀ 72 سورۀ احزاب (33) است.

 

تفسیر آیۀ «فَإن کُنتَ فی شَکٍّ ...»

تفسیر

فارسی

این آیه به شمارۀ 94 در سورۀ یونس (10) قرار دارد.

 

تفسیر آیۀ نور

تفسیر (آیۀ: اللهُ نورُ السَّمَواتِ وَ الارض ...)

فارسی

این آیه به شمارۀ 35 در سورۀ نور (24) قرار دارد

 

تفسیر آیۀ «و السّابِقونَ الأَوَّلون»

تفسیر («استدلال مکتب خلفا به این آیه بر نیکی و بزرگی ابوبکر و عمر و عثمان و طلحه و زبیر، و اشتباه ایشان»)

فارسی

آیۀ مزبور، آیۀ 100 سورۀ توبه (9) است.

تفضیلُ امیرِالمُؤمنین عَلی مَن عدا خاتَمِ النَّبیّین

کلام(اعتقادات، امانت)

عربی

 

توقیعات خارجه از ناحیۀ امام زمان(ع)

گوناگون (نامه­ها و پاسخ­های امام زمان)

فارسی

 

جَنّت و نار(یا: ترجمۀ حدیث قیامت؛ یا: مراتب کفر و ایمان و جنّت و نار؛ یا: شرح حدیث الوعد و الوعید)

عقاید(بهشت و دوزخ)

فارسی

 

جواباتُ بعضِ فُضَلاءِ خراسان (یا: جواب مسائل خراسان)

پاسخ

فارسی

 

جواباتُ بعضِ المُتَدَیِّنین من اهلِ کاشان

پاسخ

فارسی

 

جَواباتُ السَّیّد حامد البَدلاء

پاسخ

فارسی

پرسنده، سید حامد بن محمّد بدلاءِ مشهدی نام دارد.

جَواباتُ مَسائِلٍ مُتَفَرِّقَه (یا: اَجوِبَهُ المَسائِلِ المُتَفَرِّقَه)

پاسخ

فارسی

 

جوابات المولی خلیل بن غاری (یا: سؤال و جواب)

سؤال و پاسخ (دربارۀ شیخ صفی­­الدین)

فارسی

 

جواب مسائل حاج ملامحمود

پاسخ

فارسی

 

حاشیه بر اَلاِستِبصار شیخ طوسی

فقه

عربی

 

حاشیه بر اَمَلُ الآمِل شیخ حُرّ عامِلی

رجال و سرگذشتنامه

عربی

 

حاشیۀ بر تهذیب الاحکام شیخ طوسی

فقه

عربی

 

حاشیه بر حواشی اصول کافی

اعتقادات

عربی

 

حاشیه بر کافی شیخ کلینی

اعتقادات و فقه

عربی

 

حاشیه بر مَن لایَحضُرُهُ الفَقیه شیخ صدوق

فقه

عربی

 

حاشیۀ قواعد الاحکام علامه حلّی

فقه استدلالی

عربی

 

حکمت شهادت سیّدالشهداء(ع)

عقاید

فارسی

 

حیات القلوب – ج 3

حدیث (امامت)

فارسی

این جلد ناتمام مانده و آقا رضی فرزند ملا محمدنصیر مجلسی (نوۀ برادر مجلسی) دنبالۀ آن را نوشته است.

رسالۀ نکاحیّشه (یا: رساله­ای در نکاح)

فقه(ازدواج)

فارسی

 

رضاع

فقه(احکام و آداب شیر دادن کودک)

فارسی

 

زکات و خمس و اعتکاف

فقه

فارسی

این رساله همان است که به عنوان باب چهاردهم در آخر کتاب زاد المعاد آمده است. به خاطر بخشی از رساله، الخُمس نیز نامیده شده است.

زیارت اهل قبور

فقه (آداب زیارت اموات)

فارسی

 

سؤال و جواب

پاسخ (مسئله­ای اعتقادی دربارۀ فضایل ائمه)

فارسی

 

سؤال و جواب

پرسش و پاسخ (فقه)

فارسی

گردآوری دشۀ پاسخ پرسش­هایی فقهی است که به مجلسی منسوب­اند.

سؤال و جواب

تفسیر (پاسخ دربارۀ تفسیر سه آیه)

فارسی

 

سؤال و جواب

پرسش و پاسخ (فقه)

فارسی

 

سهام

فقه (طریقۀ تقسیم سهم ارث)

فارسی

 

شُکوکُ الصَّلوه (یا: الشَّکّ)

فقه (شکّیّات)

عربی

حدیث 35 از کتاب الاربعون حدیثاً مجلسی با خطبه و مقدمۀ همان کتاب در این نسخه جدا شده و چون مشتمل بر بعضی احکام شک و سهو در نماز بوده این نام به آن داده شده است.

صلوهُ الجُمُعَه

فقه (اثبات وجوب عینی نماز جمعه در زمان غیبت امام زمان)

عربی

 

صَواعِقُ الیَهود (یا: جِزیه و احکام آن)

فقه (احکام جزیه (مالیات) گرفتن از یهود و نصاری و احکام دیۀ مربوط به آنها)

فارسی

 

صوم ماه شعبان

فقه (ثواب روزه داشتن ماه شعبان)

فارسی

 

صیَغ عقود نکاح (یا: عقودُ النِّکاح؛ یا: صیَغُ العُقودِ وَ النِّکاح)

فقه (صیغۀ عقدهای ازدواج)

فارسی

 

طریقۀ حقّه

کلام (اثبات مقانیت مذهب شیعۀ امامیه)

فارسی

 

العقدُ لِلمَحرَمیّه

فقه (عقد محرمیت)

عربی

مجلسی در این رساله قایل به فساد عقد برای محرومیت شده است.

فرق بین صفات ذات و صفات فعل

عقاید (صفات ذاتیّه و فعلیّۀ خداوند)

فارسی

 

فرق زنان و مردان در احکام طهارت و صلات

فقه

فارسی

 

مال ناصبی (یا: اَحکامُ النَّواصِبِ الغَواصِب)

فقه (احکام مال ناصبی- یعنی آنها که علی(ع) را دشمن می­دارند- و روایات مربوط به آن)

فارسی

 

ماه نو دیدن و ناخن چیدن

فقه (آداب)

فارسی

 

مُتعه

فقه (احکام ازدواج موقت)

فارسی

 

مسائل ایادی سبا

فقه (مسائل)

فارسی

286 مسائل فقهی مجلسی است که به وسیلۀ ملامحمد جعفربن محمدساهر خَبوشانی (قوچانی) شاگرد مجلسی گردآوری شده­است.

مِشکاتُ الاَنوار

حدیث (خلاصۀ عین الحیات مؤلف)

فارسی

این کتاب ظاهراً غیر از مشکات الانوار دیگری است که گزیدۀ بخش­هایی از عین الحیات است و پیش از این به تاریخ بعد از جمادی­­الثانی 1073 بیبه آن اشاره شد.

 

مُلحَقاتُ الصَّحیفَهِ السَّجّادیّه (یا: الاَدعیَهُ السّاقِطَهُ مِنَ الصَّحیفَهِ الکامِلَه)

دعا

عربی

شامل برخی دعاهایی است که در صحیفۀ سجادیه­ای که سند آن معروف بود نیامده است.

مناسک حج (صغیر)

فقه (واجبات حج و عمره و برخی از مستحبات هر دعا)

فارسی

 

نذر

فقه(نذر)

فارسی

 

هفتاد دعا

دعا (هفتاد دعا در تعقیب نمازهای پنجگانه، برای هر نماز 14 دعا از 14 مصعوم)

فارسی

 

 
منابع: 

سید علی محمد رفیعی ,کتاب ملا محمد باقر مجلسی (زندگی – زمانه – نگاهها – نقدها)